Kinh dịch từ lâu đã đi sâu vào văn hóa của người phương Đông. Nhờ có kinh dịch, con tín đồ nơi đây đã có khai sáng. Và, từ phía trên họ bước vào nền tân tiến do bao gồm mình tạo ra. Kinh dịch là đệ duy nhất kinh, là đệ độc nhất kỳ thư, là bảo điển những nước Á Đông. Nó là một trong hệ giá trị kinh điển của nhân loại. Nó cũng là khởi nguyên của khá nhiều hệ thống giá trị kinh điển. Bởi vì thế, con người hiện đại ngày nay không chỉ trân trọng nó mà hơn nữa ra sức mày mò và áp dụng nó càng ngày càng sâu rộng lớn hơn. Việc ứng dụng Kinh dịch vào đời sống thông qua 64 quẻ dịch là cực kì phổ biến. Cùng Thăng Long Đạo Quán tò mò ý nghĩa 64 quẻ dịch qua nội dung bài viết dưới trên đây nhé!
Trải qua hàng ngàn năm, Kinh dịch vẫn được bổ sung rất các nội dung nhằm diễn giải chân thành và ý nghĩa cũng như truyền đạt các tư tưởng lonh lanh một cách rõ ràng. Đồng thời, tởm dịch được vận dụng vào nhiều nghành nghề của cuộc sống đời thường như thiên văn, địa lý, mệnh lý học, quân sự,… tính đến nay, khiếp dịch gồm 64 quẻ dịch. Từng quẻ dịch chia thành 6 phần, từng phần gọi là 1 trong những Hào. Các thành phần này được biểu diễn trong một Thái rất đồ (gọi tắt là Âm – Dương đồ), nhằm mô tả quan hệ giữa 2 trạng thái của việc chuyển dịch. Khi Dương đạt tới mức cực đỉnh thì Âm bước đầu phát sinh và ngược lại.
Bạn đang xem: 64 quẻ trong kinh dịch
NỘI DUNG đưa ra TIẾT
1. Quẻ Thuần Càn
Quẻ Thuần Càn hay có cách gọi khác là quẻ Càn, có nghĩa là Trời. Đây là quẻ số 1 trong các Kinh dịch. Vào đó:Nội tai ác là CànNgoại tai ác là Càn
Văn Vương cho rằng bói được quẻ này thì cực kỳ tốt, khô nóng thông, hữu dụng và tất đứng vững được cho tới lúc cuối cùng. Trời tất cả đức nguyên vì là bắt đầu của vạn vật. Đồng thời, trời gồm đức hanh vì làm ra mây, mưa nhằm vạn vật dụng sinh trưởng. Cuối cùng, trời gồm đức lợi cùng trinh vì biến đổi hóa, khiến cho vật gì rồi cũng giữ được bẩm tính.
Càn tượng trưng cho người quân tử. Người quân tử có bốn đức:
Nhân, đức lớn nhất, gốc của lòng người, tức như đức “nguyên” của trời.Lễ, là hợp với đạo lý, hợp với đạo lý thì hanh hao thông, cho nên vì vậy lễ tức như đức “hanh” của trời.Nghĩa, đức này làm cho mọi người được vui vẻ sung sướng, tức như đức “lợi” của trời.Trí, là sáng suốt, biết rõ thị phị, có biết thị phi mới làm được mọi việc vì thế nó là đức cốt cán, cũng như đức “trinh” chính và bền – của trời2. Quẻ Thuần Khôn
Quẻ Thuần Khôn nói một cách khác là quẻ Khôn, tức Đất. Là quẻ số 2 trong khiếp dịch.
Nội quái ác là khônNgoại tai quái là Khôn
Khôn có đức đầu tiên và lớn, hanh thông, thích đáng, đức chính và bền của con ngựa cái. Người quân tử có việc làm mà thủ xướng thì lầm, để người khác thủ xướng mà mình theo sau thì được. Chỉ cốt lợi ích cho vạn vật. Trường hợp đi về phía tây-nam thì được bạn, về phía đông bắc thì mất bạn. An lòng giữ đức bên vững, tốt.
Quẻ Càn thì bao gồm 6 hào dương, quẻ Khôn gồm 6 hào âm. Vì thế, Càn cưng cửng kiện còn Khôn thì nhu thuận. Càn tạo nên vật vô hình, nằm trong phần khí còn Khôn thì vạn thứ hữu hình. Gồm vậy, vạn vật new sinh trưởng, sinh sôi tốt đẹp. Khôn xẻ túc mang lại Càn, theo sau Càn.
Khôn bao gồm đủ những đức như Càn nhưng với đức trinh thì Khôn hơi khác. Đức trinh của Khôn, tuy chính và bền nhưng đề nghị thuận. Văn vương vãi dùng ngựa chiến cái nhằm tượng Khôn: chiến mã là giống mạnh khỏe mà ngựa cái có tính thuận theo con ngữa đực.
Người quân tử nếu ở vào địa vị khôn, phải tùy thuộc người trên thì làm việc cũng đừng phải khởi xướng để khỏi lầm lẫn, chờ người ta khởi xướng rồi mới theo thì được việc, như vậy là có đức dày như đất, chở được muôn vật, lớn cũng không kém đức của trời (Càn).
3. Quẻ Thủy Lôi Truân
Quẻ Thủy Lôi Truân song khi còn được gọi là quẻ Truân. Đây là quẻ số 3 trong kinh dịch.
Nội quỷ quái là Chấn (Sấm)Ngoại quái ác là khảm (Nước)
Theo Tự quái truyện thì sở dĩ sau hai quẻ Càn, Khôn tới quẻ Truân là vì có trời đất rồi vạn vật tất sinh sôi nảy nở đầy khắp, mà lúc sinh sôi đó là lúc khó khăn. Chữ Truân có cả hai nghĩa đó: đầy và khó khăn.
Gặp lúc gian truân, có thể hanh thông lắm (nguyên hanh), nếu giữ vững điều chính (trái với tà) và đừng tiến vội, mà tìm bậc hiền thần giúp mình (kiến hầu là đề cử một người giỏi lên tước hầu).
Tượng quẻ này là Chấn (Sấm), sinh sống trên là mưa (Khảm), tức tất cả nghĩa hễ ở trong vùng hiểm. Vì vậy mà quẻ đặt là Truân. Lại thêm, nội quái có một hào dương (Cương), nhì hào âm (Nhu). Nước ngoài quái tương tự như vậy, cương cứng nhu, dương âm bắt đầu giao nhau nhằm sinh vạn thứ mà thuở đầu bao tiếng cũng gian khổ (Truân).
Trong lúc gian nan mà có động thì hoàn toàn có thể là tốt, nhưng buộc phải kiên nhân giữ điều chỉnh. Đừng vội hành vi mà trước hết yêu cầu tìm người có tài giúp mình.
4. Quẻ tô Thủy Mông
Quẻ tô Thủy Mông có cách gọi khác là quẻ Mông. Là quẻ máy 4 trong kinh dịch.
Nội tai ác là cẩn (Nước)Ngoại quái quỷ là Cấn (Núi)
Trẻ thơ được khô cứng thông. Ko phải ta tìm trẻ thơ mà trẻ thơ tìm ta. Hỏi (bói) một lần thì bảo cho, hỏi hai tía lần thì là nhàm, nhàm thì ko bảo. Hợp với đạo chính thì lợi (thành công).
Theo nghĩa của quẻ thì cấn là ngưng, Khảm là hiểm. Ở vào (nội quái) thì hiểm, mà ở ngoài (ngoại quái) thì ngưng, không tiến được, tỏ ra ý mù mờ, cho nên vì thế gọi là Mông.
Xét theo hình tượng, cũng có thể giảng là dưới chân núi có suối nước trong, tức như hạng người còn nhỏ (khi thành sông mới là lớn), hạng “đồng mông”, cho nên vì thế gọi quẻ này là Mông (mông có nghĩa là non yếu).
Quẻ này chỉ chú ý vào hào 2 cùng hào 5. Hào 2 là dương cương, đắc trung thống trị nội quái, đáng là 1 vị thầy cương cứng nghị. Hào kia ứng cùng với hào 5 âm nhu thuận mà cùng đắc trung, là tượng học trò ngoan. Vậy là thầy trò tương đắc, sự học tập tất có kết quả tốt, vì thế quẻ này có đức khô giòn thông.
Quẻ này nói về kiểu cách giáo hóa, đề xuất nghiêm (hào 1) nhưng không nên nghiêm tương khắc quá mà chống ngừa lỗi của trẻ em (hào 6).
5. Quẻ Thủy Thiên Nhu
Quẻ Thủy Thiên Nhu còn được gọi là quẻ Nhu.
Nội tai quái là Càn (Trời)Ngoại quỷ quái là khảm (Nước)
Chờ ngóng vị hiểm đằng trước, thuận theo. Quân tử hoan hội đưa ra tượng: quân tử náo nức hội họp, nhà hàng ăn uống chờ thôi.
Nội quái quỷ là Càn, cưng cửng kiện, ước ao tiến lên nhưng chạm mặt ngoại tai ác là khảm (hiểm) ngăn ở trên, cần phải đợi đợi.
Hào cai quản trong quẻ này là hào 5. Hào này ở vị trí tôn mà lại trung, chính, vì thế nên tất cả cái tượng thành thực, tin tưởng, sáng sủa sủa, khô hanh thông. Quẻ này miễn là chịu mong chờ thì bài toán hiểm gì rồi cũng vượt được qua nhưng thành công.
Đại khái, quẻ này được lý giải là dưới là Càn, bên trên là cẩn (mây), bao gồm cái tượng mây đã bao bí mật bầu trời thế nào thì cũng mưa. Vày thế, cứ siêu thị yến lạc yên ổn vui di dưỡng thể xác và trung ương trí mà chờ đón lúc trời đổ mưa.
Quẻ này đúc rút chỉ đến ta phương pháp hành xử khi hóng đợi, tùy họa ở ngay sát hay xa. Cốt nhất ở đó là đừng nóng nảy, phải ghi nhận giữ trung tính. Họ để ý rằng hào 5 quẻ Khảm tức là ở giữa cơn nguy khốn mà vẫn biết tới vị trí xuất sắc bởi ngơi nghỉ đó cương cứng một biện pháp vừa phải, sáng sủa suốt, bao gồm đáng.
6. Quẻ Thiên Thủy Tụng
Quẻ Thiên Thủy Tụng hay có cách gọi khác là quẻ Tụng. Đây là quẻ sản phẩm 6 trong ghê dịch.
Nội tai quái là khảm (Nước)Ngoại quái là Càn (Trời)
Quẻ nhà về bất hòa, khiếu nại tụng, bàn tính, biện hộ vã, tranh luận, bàn tán.
Theo tượng quẻ này, bạn trên (quẻ Càn) là dương cương, áp chế người dưới. Mà ở đây, tín đồ dưới (quẻ Khảm) thì âm hiểm, tất sinh ra kiện cáo. Hoặc, dễ cho tất cả trùng tai quái chỉ là 1 trong người, trong tâm địa thì hiểm độc (nội tai ác là Khảm), mà ko kể thì lại cương cứng cường (ngoại tai ác Càn), tất có mặt kiện cáo.
Chu Công mang đến quẻ này là trường thích hợp một bạn có lòng tin thực nhưng bị oan ức, vu hãm, không có người xét rõ mang đến nên run sợ phải đi kiện. Nếu người đó giữ lại đạo trung như hào 2 (đắc trung), nghĩa là minh oan được rồi thì thôi, thì tốt. Còn, ví như như người đó cứ theo xua tới cùng, quyết chiến thắng thì vẫn xấu.
Quẻ này khuyên người đó nên đi kiếm bậc đại nhân lực minh (tức hào 5 ứng với hào 2 vừa trung, chính, vừa sinh sống ngôi cao) với nghe lời tín đồ đó thì sẽ sở hữu được lợi. Trường hợp không, sẽ là từ mình tra cứu sự nguy hại, như lội qua sông lớn.
Còn theo Đại truyện, Càn có xu thế đi lên, khảm (nước) được bố trí theo hướng chảy xuống, do vậy là trái ngược nhau. Điều này cũng tương tự hai nơi bất đồng đạo, tranh nhau cơ mà sinh khiếu nại cáo. Với lời răn dạy khi gặp gỡ quẻ này là fan quân tử làm việc gì cũng nên cẩn trọng từ ban sơ để tránh kiện cáo.
7. Quẻ Địa Thủy Sư
Quẻ Địa Thủy Sư hay còn được gọi là quẻ Sư. Đây là quẻ số 7 trong ghê dịch.
Nội quái ác là cẩn (Nước)Ngoại quái quỷ là Khôn (Đất)
Kiện tụng là tranh nhau, tranh nhay thì lập phe, bao gồm đám đông nổi lên. Bởi thế, sau quẻ Tụng là quẻ Sư – đám đông, có nghĩa là quân đội.
Quẻ này, bên trên Khôn, bên dưới Khảm. Theo Đại tượng truyện thì Khôn là Đất, cẩn là nước, chính giữa là đất cùng nước tụ lại. Tượng mang đến quần chúng nhóm họp thành đám đông.
Theo Chu Hi thì cẩn là hiểm, bên trên Khôn là Thuận. Người xưa giữ hộ binh ở trong việc nông (thời bình là nông dân, nhưng mà vẫn tập tành võ bị, thời loạn thì thành lính), như vậy là giấu cái hiểm (võ bị) trong cái thuận (việc nông).
Quẻ Sư khuyên bạn ta đề nghị nhớ:
Bất đắc dĩ mới buộc phải ra quân, ra quân đề nghị có chính nghĩa.Dùng tướng tá phải xứng đáng (như hào 2), đừng làm cho kẻ bất tài (như hào 3) tham gia.Phải cẩn trọng từ thời gian đầu, kỷ cơ chế nghiêm minh, nhưng nên khéo nhằm khỏi mất lòng quân.Nếu gặp gỡ kẻ địch đương ở núm mạnh thì nên tạm tránh.Khi thành công, luận ban thưởng thì với kẻ đái nhân nên làm thưởng chi phí bạc, tránh việc giao trọng trách.8. Quẻ Thủy Địa Tỷ
Quẻ Thủy Địa Tỷ hay nói một cách khác là quẻ Tỷ. Đây là quẻ đồ vật 8 trong ghê dịch.
Nội quái quỷ là Khôn (Đất)Ngoại quái là cẩn (Nước)
Quẻ Sư là đám đông, lúc đám đông gặp mặt gỡ sẽ sở hữu được liên lạc đề xuất sinh quẻ Tỷ là liên lạc.
Quẻ này trên đất tất cả nước, nước ngấm xuống đất, khu đất hút nước nên có nghĩa là gần gũi thêm kết, thân thiết.
Trong đó, gồm một hào dương cương, trung bao gồm (hào 5) thống lĩnh 5 hào âm còn lại, gồm cái tượng vua hay tín đồ trên được tổng thể dân (người dưới) tin cậy, quy phục. 5 hào âm ở chỗ tôn nên yêu cầu thận trọng, từ bỏ xét mình kỹ càng mà thấy tất cả đủ đầy đủ đức nguyên, vĩnh, trinh thì mới có thể thật là không tồn tại lỗi.
Quẻ này nói tới nhóm các bạn tìm thầy. Phải cẩn trọng ngay tự ban đầu, thành tín, trung chính, vì đạo chứ không vày lợi. Và, phải để cho được tự do, không nên quá nghiền buộc.
9. Quẻ Phong Thiên tiểu Súc
Quẻ Phong Thiên tè Súc nói một cách khác là quẻ tè Súc. Đây là quẻ sản phẩm công nghệ 9 trong gớm dịch.
Nội quái quỷ là Càn (Trời)Ngoại quỷ quái là Tốn (Gió)
Chữ Súc tức là nuôi, cũng tức là chứa (như chứa vật chất) với còn có nghĩa là ngăn lại, kiềm chế.
Theo tượng của quẻ, quẻ Càn (cương kiện) ở dưới quẻ Tốn (nhu thuận) có nghĩa là âm rào cản dương, nhỏ tuổi ngăn cản lớn.
Cũng có người lý giải rằng Gió (Tốn) cất cánh trên Trời (Càn), xa khía cạnh đất, sức bức tường ngăn của nó nhỏ nên hotline là tè Súc.
Xét những hào thì hào 4 âm nhu đắc vị, hào này là đặc trưng nhất vào quẻ tè Súc. Do pháp luật chúng dĩ trái vi chủ, hào 4 ngăn hạn chế được hào 5 dương, bắt yêu cầu nghe theo nó. Theo cách giải thích này, quẻ được điện thoại tư vấn là tiểu súc
Theo quẻ này, nếu ngăn được hào 2 cùng hào 5 phần lớn dương cương cứng thì việc chắc hẳn rằng sẽ khô nóng thông. Tuy nhiên, có sự cản trở nhỏ dại nên không thể phát triển hết được. Rất có thể ví như đám mây đóng góp kịt sinh sống phương Tây mà không tan, không mưa được.
Đại trượng khuyên bạn quân tử ở trong hoàn cảnh của quẻ này (sức còn nhỏ) nên trau dồi tài văn hoa chứ đừng vận động chính trị.
10. Quẻ Thiên Trạch Lý
Quẻ Thiên Trạch Lý còn gọi là quẻ Lý. Đây là quẻ đồ vật 10 trong ghê dịch.
Nội quái ác là Đoài (Đầm)Ngoại tai quái là Càn (Trời)
Quẻ này nhà về nghi lễ, khuôn phép, hệ thống, pháp lý, tượng hổ lang đón đường.
Khi đội đông gặp mặt nhau thì phải tất cả trật tự, tất cả trên gồm dưới, quan yếu hỗn tạp được, tức là phải tất cả lễ. Sống trong xóm hội cũng bắt buộc tuân theo lễ, pháp lý.
Quẻ này, trên là dương cương (Càn), dưới là âm nhu (Đoài). Vậy, trên dưới phân minh lại đúng theo lẽ âm dương có nghĩa là lễ, là lý. Có tính âm nhu, vui vẻ theo sau dương cưng cửng thì dù người đi trước mình dữ như cọp, cũng tỏ ra hiền từ với mình, do đó bảo rằng dẫm lên đuôi cọp mà cọp không cắn.
Hào 5 của quẻ là hào dương nhưng trung, chính, xứng với ngôi chí tôn, chẳng tất cả bệnh tệ gì và lại được quang minh. Theo Đại trượng, trên dưới phân minh thì lòng dân bắt đầu không hoang mang.
Quẻ này là quẻ Lý, cả 6 hào phần lớn nói về phong thái ăn sống trong đời người: mới ra đời thì đề xuất giữ tính trong sáng, sau cầm lại đường chính (hào 2), biết mức độ mình tránh việc tự phụ (hào 3) để tránh nguy. Cần phải biết thận trọng và lo âu (hào 4) cho đến lúc ở địa vị cao thì chớ ỷ vắt mà kiên quyết quá (hào 5). Với nếu như, nạp năng lượng ở được như vậy đến cuối đời thì là việc tốt.
11. Quẻ Địa Thiên Thái
Quẻ Địa Thiên Thái là quẻ số 11 trong khiếp dịch. Quẻ này hay còn được gọi là quẻ Thái.
Nội quái quỷ là Càn (Trời)Ngoại quái quỷ là Khôn (Đất)
Quẻ Thái tức thị yêu thích, thông thuận.
Trong quẻ Thái này, Càn tránh việc hiểu là trời, vì nếu hiểu như vậy thì trời ở dưới đất, ko còn trên dưới biệt lập nữa, xấu. Phải hiểu Càn là khí dương, Khôn là khí âm “khí dương ở dưới có tính cách thăng mà giao tiếp với âm, khí âm ở bên trên có tính cách giao tiếp với khí dương”, nhị khí giao hòa, mà mọi vật được yên ổn ổn, thỏa thích.
Trên Khôn là âm nhu, kẻ hạ nhân còn Càn ở bên dưới là quân tử. Quẻ Thái là tượng đạo tiểu nhân dương tiêu mòn, đạo Quân tử phệ mạnh. 2 bên ngang nhau nên người ta gọi là Thái.
Về quẻ này, mang lại ta hiểu rằng trong (nội quái) là dương, ngoài (ngoại quái) là âm, vào mạnh mà ngoài thuận, vào quân tử mà ngoài tiểu nhân, đạo quân tử thì lớn lên, mà đạo tiểu nhân thì tiêu lần.
12. Quẻ Thiên Địa Bĩ
Quẻ Thiên Địa Bĩ hay còn được gọi là quẻ Bĩ, là quẻ số 12 trong tởm dịch.
Nội quái ác là Khôn (Đất)Ngoại tai quái là Càn (Trời)
Quẻ này nghĩa là không thông, bế tắc, xui xẻo, dèm pha, chê bai. Trong vũ trụ không có gì là thông không còn được, hết thông thì sẽ tới thời thuyệt vọng vì ráng mà sau quẻ Thái là quẻ Bĩ.
Quẻ Bĩ trái với quẻ Thái. Thái thì dương ở dưới thăng lên và giao với âm. Còn cùng với Bĩ, dương ở bên dưới đi lên, âm ở trên xuống phần lớn không giao nhau. Âm dương ko giao thì sẽ ảnh hưởng bế tắc, điều này đúng trong đạo tín đồ và cả vạn vật.
Theo Đại trượng khuyên răn rằng: chạm mặt thời bĩ thì người quân tử cần thu cái đức của mình lại (đừng hành động gì cả, riêng biệt giữ các đức của mình) để tránh tai nạn, đừng màng chút lợi danh nào cả.
Quẻ này mang đến thấy, bạn bốc đề xuất quẻ này hãy luôn sẵn sàng để gắng bắt cơ hội và triển khai nó vày thời đã tới.
13. Quẻ Thiên Hỏa Đồng Nhân
Quẻ Thiên Hỏa Đồng Nhân hay còn gọi là quẻ Đồng Nhân, là quẻ số 13 trong ghê dịch.
Nội quái là Ly (Hỏa)Ngoại quỷ quái là Càn (Trời)
Theo loài kiến giải của fan Việt, bé người đạt đến mức độ giao hội cùng vũ trụ, đồng nhân cao nhất, mức độ hoà đồng cực kỳ việt.
Khi bế tắc không thể ngăn cách mãi được nhưng phải có lúc giao hòa, cho nên vì vậy sau quẻ Bĩ là quẻ Đồng Nhân. Đồng Nhân là cùng tầm thường với người, đồng chổ chính giữa hiệp lực.
Quẻ này có Ly ở dưới là lửa, sáng và văn minh. Bên trên có Càn tuyệt là Trời. Quẻ này có tượng bốc lửa lên trời, soi khắp thế gian, vì vậy mà mặc dù có hiểm trở gì thì cũng trở nên vượt qua được.
Ở quẻ này, quan trọng nhất là hào 6. Hào này âm nhu đắc vị lại phù hợp với hào 5 dương cưng cửng đắc vị trong ngoại quái Càn, vì thế mới có hiện tượng kỳ lạ nội nước ngoài tương đồng. Chủ yếu thế mà người ta điện thoại tư vấn là Đồng Nhân.
Bàn thêm, tín đồ ta muốn thực hiện được cảnh tượng mọi vật cùng sống tầm thường thì phải phân biệt từng loại của các chủng tộc, xét kỹ mỗi sự vật; hễ cùng loại thì đặt bình thường với nhau và mang lại mỗi vật được phát triển sở năng, thỏa được sở nguyện, có vậy thì mặc dù bất đồng mà hòa đồng được.
Khi rút được quẻ này, họ có 2 lời khuyên là:
Muốn hòa cồn thì không chia đảng phái, tôn trọng các đặc tính của mỗi người, tài năng và nhu cầu của từng người.Công vấn đề hòa đồng mọi fan rất chính đáng nhưng cũng tương đối gian nan.14. Quẻ Hỏa Thiên Đại Hữu
Hay còn gọi là quẻ Đại Hữu. Đây là quẻ số 14 vào Knh dịch.
Nội quái ác là Càn (Trời)Ngoại tai ác là Ly (Hỏa)
Theo phân tích và lý giải của bạn Việt, quẻ này bổ sung thêm tượng sở hữu tài sản vật chất và niềm tin ở nút cao nhất. Khi đã hòa đồng thuộc mọi bạn thì mọi bạn về với mình, sở hữu của bản thân mình cũng lớn hơn trong cộng đồng. Chính vì thế mà sau quẻ Đồng nhân là quẻ Đại hữu (có nhiều, bao gồm lớn).
Ở bên trên Càn là lửa ngơi nghỉ trên trời, chiếu sáng đầy đủ vật như vậy tức là văn minh. Càn cương kiện bao hàm văn minh và cương kiện nên hoàn toàn có thể sẽ rất khô giòn thông.
Ngoài ra, còn biện pháp hiểu nữa là quẻ này chỉ có một hào âm thống lĩnh những hào dương. Nó rất có thể thống lĩnh được bởi vì nó ngôi tôn mà lại đắc trung, hợp với hào 2 dương trọng tâm quẻ Càn.
Theo Địa tượng truyện khuyên tín đồ quân tử khi gặp quẻ này đề nghị ngăn đón phần nhiều điều dữ khi nó đang chưa phát hiện. Và biểu dương điều giỏi khi nó còn béo mờ để thuận mệnh tốt của trời.
Quẻ này khuyên người ta sống trong cảnh nhiều có, cần khiêm, kiệm, giao thiệp với những người nên chí thành.
15. Quẻ Địa sơn Khiêm
Quẻ Địa sơn Khiêm là quẻ máy 15 trong ghê dịch. Quẻ này có cách gọi khác là quẻ Khiêm.
Nội quái là Cấn (Núi)Ngoại tai ác là Khôn (Đất)
Quẻ Đại hữu chính vậy thời khôn cùng thịnh, tránh việc chung khiến cho quá đầy, vì thế mà nên nhún nhường, đề nghị Khiêm lại.
Quẻ này có trên là đất, dưới là núi. Núi cao, đất thấp thì núi chịu ở dưới đất là dòng tượng nhũn nhặn nhường. Chính vì như thế mà rất có thể được hanh hao thông.
Quẻ này chỉ bao gồm một hào dương cùng được xem như là chủ quẻ. Trời có đức khiêm vị ở trên đi xuống nơi thấp cơ mà sáng tỏ, đất có đức khiêm vị chịu ngơi nghỉ dưới nhưng đi lên. Theo đạo trời, đồ vật gi đầy thì tạo cho bớt, vật gì khuyết thì đắp thêm vào. Đạo đất và đạo quỷ thần cũng vậy. Còn đối với đạo bạn thì ghét kẻ đầy, tức sự tự phụ thỏa mãn, mà thích kẻ khiêm tốn (Nhân đạo ố doanh nhi hiếu khiêm). Hễ khiêm thì ở địa vị cao mà đạo càng sáng, ở địa vị thấp mà chẳng ai vượt mình được.
Khi bốc được quẻ này, khuyên tín đồ quân tử đề nghị bớt vùng nhiều, bù vùng ít, làm cho vạn vật buộc phải xứng, quân bình.
Trong quẻ này, hào như thế nào cũng giỏi không các thì ít, không kém quẻ Đại Hữu. Đa số những triết gia đều rất đề cao đức Khiêm, khi đầy phải nghĩ tới lúc sẽ vơi, phải khiêm hạ, đừng tự phụ.
16. Quẻ Lôi Địa Dự
Quẻ Lôi Địa Dự hay có cách gọi khác là quẻ Dự. Đây là quẻ số 16 trong tởm Dịch.
Nội quái ác là Khôn (Đất)Ngoại quái quỷ là Chấn (Sấm)
Quẻ này nói về sự vui vẻ. Gồm Chấn làm việc trên, Khôn ở dưới nên có nghĩa là ở bên trên thì động, ở dưới thuận theo như vậy tất vui vẻ.
Sấm sinh sống trên đất, tức thị khí dương phát hễ (Chấn nằm trong dương) mà muôn vật ở trên phát sinh, cũng là cảnh tượng vui vẻ.
Quẻ này chỉ có một hào dương (hào 4), 5 hào âm đều theo nó, nó làm chủ trong quẻ , như một người tài đức, làm việc gì cũng thuận cả, tất thành công, sẽ vui vẻ, an ổn.
Bàn thêm, cái đạo thuận lẽ mà hành động đó là đạo trời, do đó mặt trời mặt trăng nắm nhau chiếu sáng ban ngày ban đêm, không bao giờ lầm; bốn mùa nuốm nhau chẳng bao giờ sai. Thánh nhân thuận lẽ mà hành động thì hình phạt không phiền phức mà dân chúng phục tòng.
17. Quẻ Trạch Lôi Tùy
Quẻ Trạch Lôi Tùy hay còn gọi là quẻ Tùy. Đây là quẻ số 17 trong ghê Dịch.
Nội quỷ quái là Chấn (Sấm)Ngoại tai quái là Đoài (Đầm)
Tùy nghĩa là theo, rất khô nóng thông những buộc phải theo điều thiết yếu đáng.
Quẻ có Đoài nghỉ ngơi trên là vui vẻ, Chấn ở bên dưới là động. Đó là cái tượng hành vi mà được bạn vui theo. Hoặc hoàn toàn có thể hiểu rằng Chấn là Sấm, Đoài là chằm, sấm rượu cồn ở vào chằm, nước chằm theo tiếng sấm nhưng cũng động, cho nên được gọi là Tùy.
Quẻ này khuyên chúng ta nên theo chính nghĩa không do tư tình, do lợi và biết tùy thời. Bao gồm như vậy thì xuất sắc tới cũng được.
18. Quẻ tô Phong Cổ
Quẻ này hay nói một cách khác là quẻ Cổ, là quẻ sản phẩm công nghệ 18 trong gớm dịch.
Nội tai quái là Tốn (Gió)Ngoại tai quái là Cấn (Núi)
Quẻ này còn có sự không lặng trong lòng, làm cho ngờ vực, tạo cho sợ sệt. Cổ gồm hai nghĩa là đổ nát cùng công việc. Hễ đổ nát thì đề nghị sửa lại, vắt là gồm công việc.
Quẻ này bên trên là núi, bên dưới là gió, gió chạm núi quật lại, đó là tượng loạn, ko yên, tất phải có công việc.
Tốn ở dưới là thuận, mà Cấn ở trên là ngưng chỉ; người dưới thì thuận mà người bên trên cứ ngồi im; hoặc người dưới một mực nhu, người bên trên một mực cương cứng để nén người dưới, như vậy mọi sự sẽ đổ nát, phải làm lại.
Đổ nát nhưng làm lại thì tốt, rất đề xuất nhưng cần phải xông pha, bài bản trước sau. Cổ là đổ nát, rất xấu mà thoán từ khen là tốt, chỉ vì đổ nát thì phải làm lại, canh tân, mà canh tân là điều rất tốt. Ko có gì suy cực mà ko thịnh lên, tới lúc cùng mà không bắt đầu trở lại.
Xem thêm: Giải Đáp Thắc Mắc: “ Mật Ong Thật Có Bị Kiến Bu Không ? Mật Ong Thật Kiến Có Bu Không
19. Quẻ Địa Trạch Lâm
Quẻ Địa Trạch Lâm là quẻ số 19 trong kinh dịch, hay còn được gọi là quẻ Lâm.
Nội quái là Đoài (Đầm)Ngoại quái là Khôn (Đất)
Quẻ có nghĩa là quân tử dạy dân, che chở, bao quanh cho dân vô bờ bến. Bên trên là Đoài bao gồm đất, khu đất tới giáp nước nên được gọi là Lâm (tới gần). Hào 2 cương cứng trung ứng cùng với hào 5 nhu trung, nhân sự gồm phần vui vẻ, cũng khô giòn thông nữa.
Tuy nhiên, khuyên rằng trong cảnh khô hanh thông không nên phóng túng mà phải giữ vững chủ yếu đạo. Còn nếu không thì cho tháng 8 (hoặc 8 mon nữa) vẫn hung.
Đất tới liền kề chằm thì bao gồm cái tượng quân tử cho tới dân, giáo hóa dân không khi nào thôi, bao dung, giữ lại gìn cho dân.
20. Quẻ Phong Địa Quan
Quẻ Phong Địa quan là quẻ thứ 20 trong kinh dịch, hay còn gọi là quẻ Quan.
Nội quái quỷ là Khôn (Đất)Ngoại tai quái là Tốn (Gió)
Quẻ Lâm là lớn, đồ dùng gì mang lại lúc lớn thì mới có thể đáng thể hiện cho người ta thất, cho nên vì vậy sau quẻ Lâm là quẻ quan lại – xem xét.
Theo tượng quẻ, Tốn ở trên, Khôn ở dưới là gió thổi trên đất, tượng trưng mang lại sự cổ động khắp mọi loài, hoặc xem xét (quan) khắp mọi loài. Thêm nữa, nhị hào dương ở trên, bốn hào âm ở dưới, là dương biểu thị (quán) mang đến âm; âm trông (quan) vào dương mà theo.
Hào 5 ở trong quẻ ở ngôi chí tôn, có đức dương cương, trung chính, chính là người mang đến thiên hạ trông vào mà cảm hóa theo. Người đó yêu cầu coi đạo trời lẳng lặng vậy mà bốn mùa vận hành không sai, mà lấy lòng chí thành làm gương mang đến dân, dạy dân, dân sẽ không có ai không phục.
Quẻ quan này răn dạy người trên nêu gương cho dưới và người dưới noi gương người trên; tuy nhiên trẻ con và tiểu nhân thì nhiều khi không biết noi gương.
21. Quẻ Hỏa Lôi mập Hạp
Quẻ này hay nói một cách khác là quẻ khủng Hạp. Là quẻ số 21 trong khiếp dịch.
Nội tai ác là Chấn (Sấm)Ngoại quái quỷ là Ly (Hỏa)
Người ta lý giải rằng, tình với lý bao gồm chỗ một cách khách quan rồi sau bắt đầu hợp được nhau, nhưng ý muốn cho chung ý thì trước hết nên trừ sự ngăn cách. Vị thế, sau quẻ quan tới quẻ phệ Hạp. Khủng là cắn, là trừ (sự phòng cách), hạp là hợp.
Căn nhằm hợp lại, bởi vậy là khô giòn thông, cần sử dụng vào bài toán hình ngực thì tất cả lợi. Quẻ béo Hạp này nói tới việc hình ngục.
Hào sơ với hào trên cùng là hai vén liền, tượng như hàm trên cùng hàm dưới, làm việc giữa tất cả 3 vạch đứt, là mồm há ra, xen vào một trong những vạch ngay lập tức như một chiếc quẻ cản ngang miệng, làm cho dãn giải pháp hai hàm răng. Bắt buộc cắn gãy, trừ nó đi rồi hai hàm mới hợp lại được cùng với nhau.
Trong xã hội, kẻ gián cách đó là bọn gian tà, sàm nịnh bưng bít kẻ bên trên người dưới mà trên ko thông tới dưới, dưới không đạt tới trên. Vì thế phải dùng hình ngục để trừ chúng. Hình ngục muốn có kết quả thì phải vừa uy, vừa sáng suốt. Nội quái Chấn là uy; ngoại quái Ly là sáng suốt.
Hào 5 là hào làm chủ trong quẻ, sinh sống ngôi cao, âm nhu mà lại đắc trung, là có ý khuyên sử dụng hình lao tù tuy yêu cầu uy, cần cương, nhưng vẫn nên có nhu một chút. Ví như chỉ gồm cương thì hóa ra tàn khốc, hiếu sát.
Về quẻ này, đại ý khuyên nhủ rằng:
Người xử hình yêu cầu sáng trong cả trước hết, cương quyết mà lại cũng cần có đức nhu (để giảm cương đi), có chút từ trọng điểm và luôn luôn nên giữ đạo chính, thận trọng.Hào 4 xuất sắc vừa cưng cửng vừa nhu, có tài có địa vị. đề xuất răn nạt dân từ khi dân mới mắc phải tội nhỏ, còn nếu không dân đang quen có tác dụng bậy.22. Quẻ đánh Hỏa Bí
Quẻ sơn Hỏa túng hay có cách gọi khác là quẻ Bí, là quẻ vật dụng 22 trong tởm Dịch.
Nội tai ác là Ly (Hỏa)Ngoại tai quái là Cấn (Núi)
Quẻ nói tới trang sức, sửa sang, rõ ràng. Quang đãng minh. Đám đông thích hợp lại với nhau thì phải tất cả trật tự, uy nghi, văn vẻ, đến nên tiếp theo sau Phệ Hạp là quẻ bú sữa (văn vẻ, sáng sủa, trang sức).
Trang sức văn vẻ thì khô giòn thông, thao tác làm việc gì cơ mà chỉ dựa vào ở trang sức thì lợi bé bé dại thôi.
Trên núi, dưới lửa, lửa chiếu sáng đông đảo vật sinh sống trên núi, như vậy làm cho núi đẹp mắt lên, như trang trí phần lớn món trang sức đẹp cho núi.
Trong nội quái quỷ (vốn là quẻ 1-1 Càn) hào 2, âm, vốn ở quẻ 1-1 Khôn, nạm vào hào 2 dương của quẻ đối kháng Càn, thành quẻ đối chọi Ly, như vậy là tô điểm cho quẻ 1-1 Càn. Vào ngoại quái (vốn là quẻ 1-1 Khôn) hào trên cùng vốn ở quẻ 1-1 Càn, lại cố hào trên cùng của quẻ đối kháng khôn, thành quẻ 1-1 Cấn.
Nói biện pháp khác, vắn tắt mà không không đúng mấy thì nội quái có một hào âm như trang sức cho hai hào dương, còn ngoại quái có một hào dương trang sức mang lại hai hào âm, vì vậy mà gọi là quẻ Bí: trang sức.
Từ đó rút ra, điều gì rồi cũng vậy, bao gồm chất, tinh thần, và lại thêm văn, hình thức thì giỏi còn trường hợp như chỉ nhờ trang sức quý mà thành công thì lợi ít.
Đại ý quẻ túng này là gồm văn vẻ, có trang sức mới là xuất sắc nhưng nên trọng văn hơn, lấy chất làm thể, mang văn có tác dụng dụng mà không nên quá color mè.
Lời khuyên khi rút cần quẻ này là việc chính trị nhỏ thì dùng trang sức được; còn việc quan trọng như phán đoán hình ngục thì đừng đề nghị quả quyết, đánh điểm thêm.
23. Quẻ tô Địa Bác
Quẻ này có cách gọi khác là quẻ Bác, là quẻ sản phẩm công nghệ 23 trong khiếp dịch.
Nội quỷ quái là Khôn (Đất)Ngoại quỷ quái là Cấn (Núi)
Quẻ Bí tất cả Bí là trang sức, khi trau dồi tới cực điểm thì món hết. Chính vì thế mà sau quẻ túng thiếu thì sẽ tới quẻ bác – mòn, bóc, lột vứt cho tiêu mòn dần đi.
Bác – tiêu mòn, hễ tiến tới hành động thì không lợi. Theo tượng quẻ, năm hào âm chiếm chỗ của hào dương, âm tới lúc thịnh trị thì dương chỉ tất cả một hào, đang tới lúc tiêu tan. Do đó gọi quẻ này là quẻ Bác. Lão tử khuyên răn rằng “đại trí nhược ngu, đại dũng nhược khiếp, đại xảo nhược chuyết (vụng)“ nghĩa là phải tạm giấu cái khôn, cái khéo, cái dũng của mình để được im thân đợi chờ cơ hội.
Theo Thoán truyện, đề xuất thuận đạo trời mà ngưng mọi hoạt động vì nội quái là Khôn, có nghĩa là thuận, ngoại quái là Chấn có nghĩa là ngưng.
Theo Đại tượng truyện thì chỉ xét quẻ mà giới thiệu một nghĩa khác: ngoại quái là núi, nội quái là đất; núi ở bên trên đất, đất là nền móng của núi; đất có dày thì núi mới vững; vậy người bên trên (nhà cầm quyền) phải lo đến dân an cư lạc nghiệp thì địa vị của người trên mới vững.
Quẻ này nói về thời âm thịnh dương suy, tiểu nhân tàn hại quân tử, tiểu nhân tuy rất đông, dẫu vậy vẫn có một số (hào 3 và 5) hiểu đạo cải quá, đứng về phe quân tử, và lúc xã hội lâm nguy thì ủng hộ quân tử. Người quân tử mới đầu chỉ nên im khá lặng tiếng mà chờ thời, chuẩn bị mang lại lúc thịnh trở lại.
24. Quẻ Địa Lôi Phục
Quẻ này call là quẻ Phục là quẻ trang bị 24 trong tởm dịch.
Nội quái quỷ là Chấn (Sấm)Ngoại tai ác là Khôn (Đất)
Quẻ Phục – đạo tiểu nhân thịnh cực thì phải tiêu, đạo quân tử suy cực thì lại thịnh lần. Phục là trở lại, hanh hao thông. Ra vào không gặp gỡ tai nạn, anh em sẽ lần lượt tới, không lầm lỗi.
Khí dương bây giờ trở lại, mang lại nên hanh hao thông. Bạn quân tử (dương) ra vào tự do, không biến thành tai nạn, rồi sẽ có hào dương không giống kéo tới. Sáu quẻ dương cứ tăng lần. đó là vận phản phục của trời đất, cứ bảy ngày thì trở lại.
Giảng thêm, sở dĩ ra vào ko bị tai nạn, bạn bè kéo tới, không còn lầm lỗi, vì tượng của quẻ: nội quái Chấn là động, ngoại quái Khôn là thuận; hoạt động mà thuận theo đạo trời thì tốt. Cái đạo của trời đó là tĩnh thọ rôi thì động, ác nhiều rồi thì thiện, có vậy vạn vật mới sinh sôi nẩy nở. Coi quẻ Phục này thấy một hào dương bắt đầu trở lại, tức là thấy cái lòng yêu, nuôi dưỡng vạn vật của trời đất (kiến thiên địa chí tâm).
Quẻ này xét về sự sửa lỗi để trở về đường chính. Tốt nhất là hạng người tự nhận thấy lỗi rồi sửa liền, không mắc phải lần nữa, rồi tới hạng ở gần người tốt, mà bắt chước vui vẻ làm điều nhân, nghĩa; sau tới hạng có đức dày trở lại điều thiện, hạng ở giữa kẻ xấu mà một mình theo đạo; hạng không bền chí, giữ điều thiện được lâu, tuy thế biết phục thiện thì cũng ko lỗi.
25. Quẻ Thiên Lôi Vô Vọng
Quẻ Thiên Lôi tuyệt vọng là quẻ đồ vật 25 trong tởm dịch. Quẻ này còn được gọi là quẻ Vô Vọng.
Nội tai ác là Chấn (Sấm)Ngoại quỷ quái là Càn (Trời)
Đã trở về thiên lý, chính nghĩa rồi thì không làm cho càn nữa vì thế sau quẻ Phục với quẻ tuyệt vọng – càn, bậy.
Không càn bậy thì rất hanh hao thông, phù hợp với chính đạo thì có lợi. đồ vật gi không phù hợp với chính đạo thì có hại, bao gồm lỗi hành động thì không có lợi.
Tượng quẻ này: nội tai ác là Chấn (hành động), nước ngoài quái là Càn (Trời), hành vi mà phù hợp với lẽ trời thì không càn bậy thì khô giòn thông tất cả lợi.
Nói thêm, nội tai ác nguyên là quẻ Khôn nhưng hào 1 âm trở thành dương, thành quẻ Chấn. Vậy là dương ở quanh đó tới làm cho nội quái, mà lại cũng cai quản cả quẻ vô vọng, vày ý chính trong Vô vọng là: động, hành động. Động mà cương cứng kiên như ngoại quái Càn, tức là không càn bậy.
Quẻ này cũng nhấn mạnh vào lẽ tùy thời. Cả 6 hào đều là “vô vọng” cả, không càn bậy mà tùy thời, có lúc hoạt động thì tốt như hào 1, 2; có lúc lại buộc phải thản nhiên, chẳng làm gì cả, như hào 5, có lúc không nên hành động như hào 4 (nếu hoạt động thì bị họa) và như hào trên cùng.
26. Quẻ đánh Thiên Đại Súc
Quẻ tô Thiên Đại Súc còn được gọi là quẻ Đại Súc, là quẻ thứ 26 trong kinh dịch.
Nội quái ác là Càn (Trời)Ngoại quái quỷ là Cấn (Núi)
Mình không có càn bậy (Vô vọng) rồi bản thân mới có thể chứa được nhiều tài, đức, hoài bão, bắt buộc sau quẻ vô vọng, tới quẻ Đại súc. Chữ súc vào quẻ này cũng là chữ súc vào quẻ Phong thiên tiểu súc, có cha nghĩa: nhóm chứa, nuôi nấng, phòng lại.
Trên là núi, dưới là trời, núi mà chứa được trời thì sức chứa của nó thật lớn, vì thế gọi là Đại súc. Nói về bậc quân tử thì phải “chứa” tài đức, nghĩa là tu luyện cho tài đức uẩn súc; trước hết phải cương cứng kiện như quẻ Càn, phải rất thành thực, rực rỡ (có văn vẻ) như quẻ Cấn, mà những đức đó phải mỗi ngày một mới, nhật tân kì đức (Thoán truyện); phải biết cho đến vị trí đến chốn, làm mang đến đến vị trí đến chốn, đủ cả tri lẫn hành (đại tượng truyện).
Người nào “uẩn súc” được như vậy thì được quốc gia nuôi, và lúc xã hội gặp khó khăn thì cứu được (vượt qua sông lớn), vì ứng với trời (như hào 5 ở vị cao ứng với hào 2 vào quẻ Càn là trời).
Quẻ này Thoán từ nói về sự súc tích tài đức, mà Hào từ lại xét cách ngăn cản kẻ hung hãn. Nhì hào có ý nghĩa nhất là 4 và 5: muốn phòng thì phải ngăn từ lúc mới manh nha; và muốn diệt ác thì phải diệt từ gốc, tìm tại sao chính mà trừ thì mới không tốn công, kết quả chắc chắn.
27. Quẻ đánh Lôi Di
Quẻ đánh Lôi Di hay có cách gọi khác là quẻ Di, là quẻ số 27 trong kinh dịch.
Nội tai quái là Chấn (Sấm)Ngoại quái quỷ là Cấn (Núi)
Di có hai nghĩa: nuôi nấng và cái cằm. Nhìn hình quẻ, chúng ta thấy như cái miệng mở rộng, nhị nét liền ở bên trên và dưới như nhị cái hàm, toàn bộ gợi mang đến ta ý cái cằm (thay cái mép) lại gợi cho ta sự nạp năng lượng uống để nuôi sống.
Nuôi tinh thần tuyệt thể chất, cũng phải hợp chính đạo thì mới tốt. Coi cách nuôi người và tự nuôi mình thì biết tốt giỏi xấu. Từ bỏ đó rất có thể suy rộng lớn ra, trời đất khéo nuôi vạn vật mà vạn vật sinh sôi nảy nở về mọi mặt; thánh nhân dùng những người hiền giúp mình trong việc nuôi dân chúng; cái đạo nuôi nấng lớn như vậy đó.
Đại tượng truyện thêm ý rằng, theo cái tượng của quẻ, thì dưới núi có tiếng sấm, dương khí bắt đầu phát mà vạn vật trong núi được phát triển như vậy là trời đất nuôi vật. Người quân tử tự nuôi mình thì phải cẩn thận về lời nói để nuôi cái đức, và tiết độ về nạp năng lượng uống để nuôi thân thể.
Về quẻ này, bố hào cuối đều có nghĩa là nuôi về tinh thần, giúp đỡ dân chúng bắt buộc đều được “cát” hết. Cha hào đầu có nghĩa là nhờ người nuôi thể xác của mình, do đó đều xấu.
28. Quẻ Trạch Phong Đại Quá
Quẻ này còn được gọi là quẻ Đại Quá, là quẻ thiết bị 28 trong gớm dịch.
Nội quái ác là Tốn (Gió)Ngoại quái ác là Đoài (Đầm)
Có thể hiểu rằng, có bồi dưỡng tài đức thì sau mới làm được việc lớn quá (rất lớn), phi thường. Chữ “đại quá” có nhì cách hiểu: Phần dương vào quẻ tới 4 (phần âm chỉ có hai) mà dương có nghĩa là lớn (âm là nhỏ); vậy đại quá có nghĩa là phần dương nhiều quá; – nghĩa nữa là (đạo đức công nghiệp) lớn quá.
Nhìn hình của quẻ, bốn hào dương ở giữa, 2 hào âm nhì đầu, như cây cột, khúc giữa lớn quá, ngọn và chân nhỏ quá, chống không nổi, phải cong đi. Mặc dù vậy, nhị hào dương 2 và 5 đều đắc trung, thế là cưng cửng mà vẫn trung; lại thêm quẻ Tốn ở dưới có nghĩa là thuận, quẻ Đoài ở bên trên có nghĩa là hòa, vui, thế là hòa thuận, vui vẻ làm việc, cho nên vì thế bảo là tiến đi (hành động) thì được hanh khô thông.
Người quân tử trong quẻ này phải có đức độ, hành vi rộng người, cứ việc gì hợp đạo thì làm, dù một mình đứng riêng, trái với thiên hạ, cũng ko sợ (độc lập bất cụ); nếu là việc ko hợp đạo thì không thèm làm, dù phải trốn đời, cũng không buồn (độn thế vô muộn).
Tên quẻ là Đại quá (lớn quá), mà Hào từ lại ghét những người quá cương, (hào 3, 5) quá nhu như hào bên trên cùng tuy ko có lỗi, nhưng mà cũng cho là xấu. Vây ghê Dịch có ý trọng đức trung (vừa cương vừa nhu) hơn cả.
29. Quẻ Thuần Khảm
Quẻ Thuần Khảm tuyệt quẻ cẩn là quẻ vật dụng 29 trong tởm dịch.
Nội tai ác là cẩn (Nước)Ngoại quái quỷ là khảm (Nước)
Tập Khảm có nghĩa là trùng khảm, nhì lần Khảm. Nhìn hình quẻ Khảm ta thấy một hào dương bị hãm vào giữa nhì hào âm, cho nên vì thế Khảm có nghĩa là hãm, là hiểm.
Ta lại thấy ở giữa đặc (nét liền), ngoài rỗng (nét đứt), trái với quẻ Ly, như cái miệng lò; chỗ rỗng đó là chỗ ko khí vô để đốt cháy than, củi, cho nên vì vậy Ly là lửa. Khảm trái với Ly, chỗ nào trống thì nước chảy vào; Ly là lửa thì Khảm là nước. Nguy hiểm không gì bằng nước sâu, ko cẩn thận thì sụp xuống, chết đuối, đề nghị bảo nước là hiểm.
Xét theo ý nghĩa thì hào dương ở giữa, dương là thực, thành tín, vì vậy bảo là Khảm có đức tin, chí thành (hữu phu) ở vào lòng, nhờ vậy mà hanh thông. Gặp thời hiểm, có lòng chí thành thì ko bị tai nạn, hành động thì được trọng mà còn có công nữa. Các công dụng của hiểm nếu hợp thời thì rất lớn.
Đại tượng truyện răn dạy rằng nên theo cái đức chảy hoài không ngừng của nước mà giữ bền đức hạnh mà tu tĩnh không ngày nào quên.
Quẻ này là cái tượng quân tử bị tiểu nhân bao vây, chỉ có nhị hào là tạm tốt (hào 2 và 5), còn các hào khác đều xấu. Lời khuyên răn quan trọng nhất gặp thời hiểm, phải giữ lòng chí thành, và biết tòng quyền.
30. Quẻ Thuần Ly
Quẻ Thuần Ly có cách gọi khác là quẻ Ly, là quẻ lắp thêm 30 trong tởm dịch.
Nội quỷ quái là Ly (Hỏa)Ngoại quái là Ly (Hỏa)
Khảm là hãm, hãm thì phải có chỗ nương tựa, cho nên vì thế sau quẻ Khảm tới quẻ Ly. Ly là lệ, mà lại cũng có nghĩa là sáng.
nét ở giữa dứt, tức là ở giữa rỗng, rỗng thì sáng. Lửa sáng, mặt trời sáng, cho nên vì vậy Ly có có tượng là lửa, là mặt trời. Sau cùng Ly còn có nghĩa là rời ra, như chia Ly.
Dựa vào chỗ chính đáng, chẳng hạn vào người quân tử thì hanh thông. Dựa vào người thì phải sáng suốt, và thuận theo người, vậy phải nuôi đức thuận, đức của con bò cái (loài này dễ bảo nhất) thì mới tốt.
Ly còn nghĩa là sáng. Quẻ thuần Ly, trên dưới đều là Ly, sáng quá, sáng suốt quá, tỏ mình hơn người thì ít người ưa, vì thế phải giấu bớt cái sáng đi mà trau giồi đức thuận.
Thoán truyện bảo phải có đức trung chính nữa như hào 2 và hào 5 (hào này chỉ trung thôi, tuy vậy đã đắc trung thì cũng ít nhiều đắc chính) như vậy mới cải hóa được thiên hạ, thành văn minh.
31. Quẻ Trạch tô Hàm
Quẻ Trạch sơn Hàm là quẻ thứ 31 trong ghê dịch, hay có cách gọi khác là quẻ Hàm.
Nội quái quỷ là CấnNgoại quỷ quái là Đoài
Đoài là thiếu nữ ở trên, Cấn là thiếu phái mạnh ở dưới (1). Cảm nhau thân thiết ko gì bằng thiếu nam, thiếu nữ. Cảm nhau thì tất khô nóng thông.
Thiếu nữ ở trên, thiếu phái nam phải hạ mình xuống cạnh thiếu nữ; hồi mới gặp nhau thì phải vậy; chứ nếu thiếu nữ cầu cạnh thiếu nam thì là bất chính, không tốt. Vì vậy thoán từ bảo phải giữ đạo chính mới có lợi. Phía 2 bên giữ đạo chính cả thì cưới vợ chắc tốt lành.
Khuyên rằng, trai gái cảm nhau phải chân thành, tự nhiên, vì nết, vì tài thì mới tốt; mà lúc cảm nhau rồi phải tự chủ, giữ lễ, đừng để đến nỗi hóa ra bất chánh. Coi đạo âm dương giao cảm mà sinh hóa vạn vật, thánh nhân chí thành mà cảm được thiên hạ, thì thấy được chân tình của thiên địa, vạn vật. Đạo cảm nhau quả là quan tiền trọng. Đạo cảm người phải chí thành, tự nhiên, không dùng trí tính toán, tuy thế cũng tránh việc có tư ý, tứ tâm.
32. Quẻ Lôi Phong Hằng
Hay nói một cách khác là quẻ Hằng, là quẻ thứ 32 trong ghê dịch.
Nội quái quỷ là Tốn (Gió)Ngoại tai ác là Chấn (Sấm)
Hằng là hanh, lợi trinh, vô cữu. Giữ lại được chính nghĩa thì có lợi, triển khai việc gì rồi cũng thành công. Cưng cửng (Chấn) ở trên, nhu (Tốn) ở dưới, sấm gió giúp sức nhau, Chấn động trước, Tốn theo sau, thế là thuận đạo. Lại thêm tía hào âm đều ứng với tía hào dương, cũng là nghĩa thuận nữa, cả phía hai bên đều giữ được đạo chính lâu dài.
Quẻ này quan lại trọng ở hào 5: đạo phu xướng phụ tùy của trung quốc thời xưa. Một lời răn dạy là theo lý mà làm, đừng hành động càn.
33. Quẻ Thiên tô Độn
Quẻ Thiên tô Độn còn được gọi là quẻ Độn, là quẻ lắp thêm 33 trong khiếp dịch.
Nội tai quái là Cấn (Núi)Ngoại quái ác là Càn (Trời)
Quẻ Độn nghĩa là tiểu lợi trinh. Trốn lánh đi thì hanh hao thông; vào các việc nhỏ, giữ được điều chính thì có lợi.
Trên là trời, dưới là núi: ở chân núi thì thấy đỉnh núi là trời, dẫu vậy càng lên càng thấy trời lùi lên cao nữa, tới đỉnh núi thấy trời mù mịt tít vời, như trời trốn lánh núi, cho nên vì thế đặt tên quẻ là Độn.
Quẻ này hai hào âm ở dưới đẩy bốn hào dương lên trên, có cái tượng âm (tiểu nhân) mạnh lên, đuổi dương (quân tử) đi, trái hẳn với quẻ Lâm. Độn thuộc về tháng 5, Lâm thuộc về tháng 12.
Quẻ này có hanh khô thông vì vào quẻ có hào 5, dương, ứng với hào 2, âm; cả nhị đều trung chính. Vậy ở thời đó, chưa yêu cầu trốn hẳn, đề nghị tính xem việc nào còn làm được thì làm, tùy cơ ứng biến, do đó Thoán truyện bảo lẽ tùy thời trong quẻ Độn này rất quan liêu trọng.
Đại tượng truyện khuyên răn trong thời này quân tử phải xa lánh tiểu nhân, cứ giữ vẻ uy nghiêm, đừng dữ dằn với chúng quá.
34. Quẻ Lôi Thiên Đại Tráng
Quẻ này còn được gọi là quẻ Đại Tráng, là quẻ đồ vật 34 trong khiếp dịch.
Nội quái quỷ là Càn (Trời)Ngoại quái ác là Chấn (Sấm)
Quẻ này có 4 nét dương ở dưới, nhị nét âm ở trên; dương đã lớn mạnh mà âm sắp bị diệt hết. Quẻ Càn ở trong, quẻ Chấn ở ngoài, thế là có đức dương cưng cửng mà động. Lại có thể giảng là sấm vang động ở trên trời, tiếng rất lớn, vang rất xa.
Lớn mạnh thì dĩ nhiên là tốt rồi, tuy nhiên thường tình, gặp thời thịnh, người ta kiêu căng, làm điều bất chính, cho nên vì vậy thoán từ phải dặn: giữ điều chính, lúc đắc ý nghĩ đến lúc thất ý, thì mới có lợi.
Đại tượng truyện bảo muốn giữ điều chính thì đừng làm cái gì phi lễ. (Quân tử phi lễ phất lí).
Bàn thêm, có chính thì mới có lớn (đại), bao gồm đại là dòng “tinh” của trời đất, tức cái tính năng hiện ra ngoài trời đất.. Bọn họ để ý, quẻ Phục mới có một đường nét dương hiện tại ở bên dưới cùng, vì thế bảo chỉ thấy loại lòng của trời đất. Quẻ Đại tráng này, dương đã lớn, được 4 nét rồi, thì thấy được cái tình của trời đất.
Quẻ này là thời âm suy, dương lớn mạnh lên, đáng lẽ tốt; mà sáu hào không có hào nào thật tốt, chỉ tốt với điều kiện là giữ đạo chính của quân tử; cổ nhân răn dạy muốn gặp vận hội tốt thì phải coi chừng hoạ nấp ở đâu đó, đề xuất đề phòng.
35. Quẻ Hỏa Địa Tấn
Quẻ Hỏa Địa Tấn hay nói một cách khác là quẻ Tấn, là quẻ thứ 35 trong khiếp dịch.
Nội quái quỷ là Khôn (Đất)Ngoại quái quỷ là Ly (Hỏa)
Tấn dịch là tiến lên, bậc hầu có tài năng trị nước được thưởng ngựa nhiều lần, chúng ta ngày được tiếp tới 3 lần.
Quẻ này có tượng mặt trời (ly) lên khỏi mặt đất (Khôn), càng lên cao càng sáng, tiến mạnh. Lại có thể hiểu là người dưới có đức thuận (Khôn) dựa vào bậc bên trên có đức rất sáng suốt. Cho nên ví với một vị hầu có tài trị dân (Khang hầu) được vua tín nhiệm, thưởng (tích) ngựa nhiều lần, nội một ngày mà được vua tiếp tới bố lần.
Đại tượng truyện khuyên răn người quân tử coi tượng quẻ Tấn này nên tự làm đến đức của mình càng ngày càng sáng như mặt trời hiện lên khỏi mặt đất rồi tiến mãi lên.
36. Quẻ Địa Hỏa Minh Di
Quẻ Địa Hỏa Minh Di hay nói một cách khác là quẻ Minh Di, là quẻ trang bị 36 trong ghê dịch.
Nội tai quái là Ly (Hỏa)Ngoại quỷ quái là Khôn (Đất)
Tiến lên thì tất có lúc bị yêu quý tổn, vì vậy sau quẻ Tấn tiếp tới Minh di. Di <夷> nghĩa là yêu mến tổn.
Quẻ này ngược với quẻ Tấn ở trên; mặt trời (ly) lặn xuống dưới đất (Khôn) ánh sáng bị tổn hại, tối đi (Minh di).
Người quân tử ở thời u ám này, gặp nhiều gian nan, chỉ có cách giữ đức chính trin
